लाॕकडाऊन कविता

फॕन  आणि माझ्यातलं 

 अंतर खूप मैलांवर गेलय

बंद दरवाजावर पोहचतात हाका 

आणि 

क्षणात लहानमुलांगत येतात 

 परत 

कुठे कधी कशी  जाऊ

            सवयच अगदी

           ट्रॕफिक रुल्स नको 

     पण जाग्यावर पोहचायचेच

.........................................................

गर्दी हवी आहे 

गुदमरुन टाकणारी

घामाचा,बुटांचा  ,राईच्या तेलाचा

वास आला तरी परवडेल

पण हा एकांतवास नको झालाय

       सार्वजनिक घाणेरड्या  मुतार्या

गलिच्छ लोकवस्ती

तुंबलेल्या गटारी

रस्त्यावरचे घाणीचे ढिग

              आठवायला लागलेत

माझी ओळख नाही कुणाशी

 गबाळी मी

  दुर्गम गावातली

                 कदाचित् 

न फिरकलेल्या  शहराच्या प्रेमात पडेन

नदी पाहाता यावी म्हणून 

डांबरी रस्त्यावर पूर शोधला

      शेत नाहीत म्हणून  

अख्खी कंपनी फिरले

कसल पीक येतय पाहत

सवंगडी शोधत 

सिमेंटच जंगल तुडवलं

 माणसं की जनावर राबत होती

वेळ नव्हता  बोलायला,बसायला

 ठरलं

आपले आणि शहराचे नाते पक्के.

............................................................

       जर कुणी विचारलं मला 

माणसाच दुःख काय   ग?

          दिवस रात्र  सांगत बसेन

पोटात ओरडणार्या कावळ्याची गोष्ट

               माकडासारखं परत जगाता येईल

 कदाचित् 

कांदे बटाटे कचाकचा खावून 

 डाळींचे बकांदे मारुन

पीठ चाटून खाऊन

बादलीतल पाणी घसाघसा पीऊन

स्वयंपाकाचा प्रश्न मिटलाही असता

          जीभेवरच्या संपल्या असत्या test buds 

तर

सिलेंडर  व भाज्या घ्यायची गर्दी मिटली असती

    भूक नसती तर

पशूपक्षांसारखी  स्थलांतर  जाग्यावर थांबली असती

          माणसं आरामात बसली असती

विचारांचे खापर फोडून

...................................................................

झोप तर कपड्याचा रंग उन्हात

उडावा तशीच 

अचानक गेली

दिवस रात्र तारखा यांचेच गणित 

      

       हाडातली flexibility संपायला आली

फ्रिज हळू हळू रिकामा झाला.

.पाण्याच्या भरल्या बाटल्यानेही 

भरल्यासारख वाटत

 घर

खायला उठत तरीही

उठता बसता   प्रश्न 

    माझी शाळा कधी सूरु होईल ग

मग मी युनिफाॕर्म ,रुमाल ,साॕक्स 

आणि टिफीनला काय देऊ 

विचारात डोकावते 

           

 

रिकाम्या खिशागत तोंड करुन

 दिवस भर सोफ्यावर पडून आॕफिसबॕग

गप्पा करते  टिव्हीत

          

           माझ्यातली मी थोडी गप्प होत जातेय 

आठवते ह्दयाच्या कोपऱ्यात

पहाटे ते मध्यरात्री  

जनावरागत धावणारं शहर

     पुन्हा  सगळं आवरून ठेवते

उद्या पासुन तीच नविन पहाट 

उजाडल्याची स्वप्न पाहत.

                        

                                                    ,,,,,  नेत्रा राऊत 

मोह,[madhuca longifolia],महुआ..

..

              मोह हा उष्ण व कोरड्या जमिनीत येणारा पानझडी वृक्ष आहे. मोहाची दारु बरी पण दारुचा मोह बरा नाही ..अस म्हणतात .मोहाच्या झाडांचे  भरपूर प्रमाण वाडा, शहापूर,..जव्हारच्या  जंगलात बघायला मिळतात..चैत्र सुरु झाला कि ह्या झाडांना सुंदर पिवळी..गर्दगुलाबी.. तपकिरी रंगाची पालवी येऊन ही झाड एखाद्या चित्रा सारखी दिसतात .गळून गेलेल्या झाडांच्या बोखांवर कळ्यांचे घोस आणि नविन इवल्या पानांनी हे झाड मोहरुन येते..लांबूनही ह्या झांडांच्या फुलांचा मादक वास आपल्याला ओढून आणतो ..ह्या झाडाखाली सकाळी गेलात तर  प्राजक्त्ताच्या सड्यासारखे  फुलांचे सडे पडलेले असतात..दिवसभर टुपुक टुपुक करत फुल पडतच असतात..फळे...मोहाची फुले(madhuca longifolia) ग्रामीण भागातील लोकांना रोजगार मिळवुन देतो. पाने..फुले ..बीया..जंगलातून जमा करुन बाजारपेठेत विकले जातात,.

           कळ्या फुलांनी लगडलेल हे झाड सुध्दा कल्पवृक्षापेक्षा कमी नाही .गळलेल्या  पानांचा उपयोग मशागती साठी होतो.. .तर हिरव्या पानांची पत्रावळ म्हणून उपयोग होतो..लग्न व सणांच्या दिवशी या पत्रावळी व द्रोणांना चांगली मागणी असते,.काही ग्रामीण भागात ही पत्रावळ मेलेल्या माणसांचे पिंड पाडताना ही आवश्यक मानली जाते..तसेच  मोहाच्या फुलांचा उपयोग ती एकत्र करुन कुजवून त्याची दारु किंवा वाईन बनवण्यासाठी होतो..काही ग्रामीण भागातील जुनी लोक ह्या दारुला औषधाच्या दृष्टिकोनातून बघतात ..फुलांचा वापरही काही रोगांवर वेगवेगळ्या पध्दतीने केला जातो...फुल गळून गेल्यावर त्याच गुच्छावर फळांचा गुच्छ  येतो..मार्च..ते जून  या कालावधीत  शेवटी शेवटी ही फळ पक्व होतात ..पक्षी अन्नाच्या शोधात ह्या झाडांवर गर्दी करतात ..वरचा पिकलेला भाग खावून उरलेल्या बीया झाडांखाली पडतात..ह्याच बीया ..पून्हा झाडे उगवण्याच काम करतात ...कच्च्या स्वरुपात काढलेल्या फळांची भाजी म्हणून उपयोग केला जातो..बीयांना मोहट्या अस संबोधल जात ..ह्याच्या तपकिरी रंगाच्या बीया फोडून आतील सफेद बीगर काढून सुकवून तेल गिरणीतून तेल गाळल जात.तेल  स्वयंपाकासाठी उत्कृष्ट दर्जाचे असत..ह्या तेलाचा स्वाद गोड असतो म्हणून चामटी ह्या गोड पूरी सारख्या पारंपारिक पदार्थाला तळण्याने त्याचा अधिक स्वाद वाढतो असा समज ग्रामिण भागात आहे..तेलाचा दिवा लावण्यासही उपयोग होतो.मोहाचे लाकुड जास्त टिकावू नसतं त्याचा इंधन म्हणून उपयोग होतो .तेल काढल्यावर बियांची पेंढ बनवितात ती पेंढ जनावरांचे खाद्य म्हणून वापरले जाते, तिचा खतासाठीही उपयोग होतो. मोहाच्या सालीपासून रंग तयार केला जातो.मोहाच्या सालीत टॅनिन असते. या सालींचा उपयोग रंगासाठी करतात.

                                                               नेत्रा...